AYDIN İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

Kanser, dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemidir ve toplumlarda önemli bir sosyoekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açmaktadır. Bunun yanı sıra kanserin önemli bir kısmının önlenebilir olması bu konuya verilen önemin de giderek artmasına yol açmıştır ki bu amaçla oluşturulan “Dünya Kanser Günü” her yıl 4 Şubat Günü kanser ile ilgili farkındalık ve bilinç düzeyinin artmasını sağlamak amacıyla dünya genelinde kutlanmaktadır.

Kanser, vücuttaki hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde çoğalması ile karakterize bir grup hastalığın ortak adıdır. Sigara ve kimyasal maddeler, radyasyon, virüsler gibi çevresel nedenlerle, hormonal nedenler, bağışıklık bozuklukları, kalıtsal mutasyonlar ve diğer genetik nedenler kanserin oluşumunda rol oynar. Kanser kişinin duygusal, fiziksel ve zihinsel durumuna önemli etkiler yapabilmekte, ayrıca hasta yakınlarına da önemli bir psikolojik yük oluşturabilmektedir. 

Kanserin en önemli nedenlerinden biri de sigaradır. Tüm dünyada her yıl yaklaşık dört milyon ölüm sigaraya bağlı nedenlerle meydana gelmektedir. Erkeklerde gelişen akciğer kanserinin % 90’ından, kadınlarda ise % 70’inden sigara sorumludur. Sigara kullanımı çalışanlarda yaklaşık % 30 oranında iş gücü kaybına yol açmaktadır. İçilen her sigara, yaşam süresini 7-15 dakika kısaltarak, kişinin 10-15 yıl daha erken ölümüne neden olmaktadır. Sigara içenlerde 35-70 yaşlar arasındaki ölüm oranı içmeyenlerden 3 misli daha fazladır. Ayrıca kapalı yerlerde içilen sigaranın dumanı hava kirliliğinden daha fazla zarar vermektedir. Sigara dumanında, nikotin, karbon monoksit ve katran başta olmak üzere yaklaşık 4000 kimyasal madde bulunduğu ve bu maddelerin bir kısmının kansere yol açtığı bilinmektedir. 

Dışkılama ve idrar alışkanlıklarında değişiklikler, uzun süren, iyileşmeyen yaralar, beklenmeyen kanama ve akıntılar, meme veya başka organlarda elle hissedilen şişlikler, yutma güçlüğü veya hazımsızlık, siğil ve benlerde belirgin değişiklik, nedeni belli olmayan ani kilo kayıpları, uzun süren ses kısıklığı ve öksürük kanserin belirtisi olabilir.

Ulusal Tarama Standartlarına göre; 40-69 yaş grubu bayanlar iki yılda bir meme kanseri taraması; 50-70 yaş grubu erkek ve bayanlar iki yılda bir gaitada gizli kan testi, on yılda bir kolonoskopi yapılarak barsak kanseri taraması; 30-65 yaş arası bayanlara beş yılda bir HPV veya pap smear testi yapılarak rahim ağzı kanseri taramaları yapılmaktadır. Günümüzde tedavisi mümkün olan meme ve rahim ağzı kanseri, sadece şikayeti olan kişilere değil, sağlıklı kişilere de yapılan muayene ve tarama testleri ile erken teşhis konabilmesi bakımından önem kazanmaktadır.

İlimizde Halk Sağlığı Müdürlüğüne bağlı Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezinde meme ve rahim ağzı kanserlerine yönelik muayene ve tetkikler yapılmakta olup, sağlıklı kişiler de düzenli bir şekilde kontrollerini yaptırmak üzere bu merkeze başvurabilirler.

Kanserin önlenmesi tedaviden daha önemlidir. Önlemede kanser yapıcı maddelerden uzak durmak, temiz ve sağlıklı yasamak, spor ve egzersiz yapmak ve uygun bir diyet uygulamak kanser sıklığını rahatça yarıya indirebilir.