Kanser, dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemidir ve toplumlarda önemli bir sosyoekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açmaktadır. Bunun yanısıra kanserin önemli bir kısmının önlenebilir olması bu konuya verilen önemin de giderek artmasına yol açmıştır ki bu amaçla oluşturulan “Dünya Kanser Günü” her yıl 4 Şubat Günü Kanser ile ilgili farkındalık ve bilinç düzeyinin artmasını sağlamak, kansere karşı mücadelede önemli bir adım olan doğru bilinen yanlışlardan kurtulmak ve doğruların herkese ulaşmasını hedeflemek amacıyla dünya genelinde kutlanmaktadır.
Kanser oluşumunun %90-95’inden çevresel etkenler sorumludur. Kötü beslenme, sedanter yaşam, tütün kullanımı, alkol kullanımı, güneş ışığının zararlı etkilerine maruz kalma gibi kanser oluşumunda etkisi olan çevresel etkenlerin kontrol altına alınmasıyla kansere yakalanma oranı azalacaktır. Doğru korunma stratejileri ile kanserlerin üçte birini önlemek mümkündür. Dolayısıyla sağlıklı yaşam davranışları ile kansere karşı korunulabilmekte ve tarama programları sayesinde erken teşhis konularak bireylerin yaşam süreleri uzatılabilmektedir.
Toplum tabanlı kanser taramaları, başta Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), İlçe Sağlık Müdürlükleri (Toplum Sağlığı Merkezleri) ile Aile Hekimliği birimlerinde olmak üzere tüm birinci basamak sağlık kurum ve kuruluşlarında yürütülmektedir. “Meme, Serviks ve Kolorektal Ulusal Kanser Tarama Standartları” yayınlanmış olup bu üç kanserde taramalar sürdürülmektedir. KETEM, TSM ya da aile hekimine başvuran veya Mobil KETEM aracından hizmet alan vatandaşlara kanser konusunda eğitim verildikten sonra taramaları yapılmakta olup tarama sonuçları pozitif veya şüpheli çıkan kişiler ileri tetkik ve tedavi amaçlı 2. ve 3. Basamak Sağlık Kuruluşlarına yönlendirilmektedir. İlimizde bu kanser taramaları KETEM, Aile Sağlığı Merkezleri ve Toplum Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak yürütülmektedir.
Ulusal Kanser Kontrol Programına göre; Meme Kanseri Bölge Tabanlı Taramasında 40 -69 yaş grubundaki kadınların iki yılda bir Mamografi ile taranması, Serviks Kanseri Bölge Tabanlı Taraması ise 30-65 yaş gurubundaki kadınların HPV DNA testi ile beş yılda bir taranması, Kolon Kanseri Bölge Tabanlı Tarama çalışması ise 50 -70 yaş grubundaki kadın ve erkeklerde iki yılda bir dışkıda gizli kan bakılması ve her 10 yılda bir yapılacak olan Kolonoskopi ile taranmasıdır.
Kanserin erken yakalanmasında, kişilerin henüz hastalık belirti ve bulguları ortaya çıkmadan sağlık kuruluşlarına başvurmaları ve kendilerine uygun tarama programlarına dahil olmaları çok büyük önem arz etmektedir.
Aydın İl Sağlık Müdürlüğü, kanser taramalarının İlçe Sağlık Müdürlükleri, Aile Hekimleri ve KETEM (Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi) işbirliği ile yapılmasını sağlamak için çalışma programları hazırlamakta, kanserden korunma amacıyla halkımızın ve sağlık personelinin bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi için eğitimler düzenlemekte, tarama çalışmalarına hız kesmeden devam ederek, yoğun bir çaba gösterilmektedir.
